Krijg je liever een direct overzicht van wat ik zoal heb gedaan of wil je vertaalde fragmenten en gedichten lezen, ga dan naar de volgende pagina.
Het literair vertalen is vroeg begonnen, op school zoals vermoedelijk bij veel collega’s, al waren de talencombinaties toen nog iets anders. Verplicht waren Vergilius en Seneca uit het Latijn, Homerus en Plato uit het Grieks. Ondertussen waagde de scholier zich onverplicht aan songteksten van Joni Mitchell en David Bowie en overmoedig zelfs aan de grote Welshe dichter Dylan Thomas. Sindsdien is het niet meer opgehouden en inmiddels is dit het oordeel:
“Het is pas écht toveren wat Hans Kloos heeft gedaan.”
uit het juryrapport bij de nominatie voor de Filter Vertaalprijs 2020
De dichter Kloos vertaalde in eerste instantie vooral dichters, van Marianne Moore tot E.E. Cummings, en van Langston Hughes tot Torgny Lindgren. Een enkele keer nam ik een vertaald gedicht ook op in een eigen bundel, zoals ‘De herinneringen zien me’ van Tomas Tranströmer die ik ook in de jaren 80 al interviewde in Stockholm. Maar de meeste poëzievertalingen maakte ik voor tal van literaire tijdschriften zoals De Gids, Raster, Lust & Gratie, DW B (Dietsche Warande & Belfort), de Held enzovoort. Soms leidde dat tot meer, zoals bijvoorbeeld de bloemlezing Ik was een slechte hond uit het werk van de Zweedse dichter Thomas Tidholm.
“Hans Kloos heeft iets bijzonders verricht door voor het eerst werk van Tidholm in het Nederlands te vertalen. Tidholm verdient dit zonder twijfel.”
Tom van Deel over Ik was een slechte hond
Zo nu en dan gebeurde dat samen met een of meerdere collega’s wegens gedeelde affiniteit met het werk van onder andere Wallace Stevens, Russell Edson en Michael Ondaatje.
“Hans Kloos is technisch, vakkundig en precies met taal. Samen met K. Michel vertaalde hij weergaloos een gedicht van Michael Ondaatje, een lang poëtisch relaas over een man die de vorige dag in dronkenschap overal schade heeft aangericht.”
Erik Lindner in De Groene Amsterdammer
In de loop der jaren kwamen daar de boekvertalingen bij, die soms ook gezamenlijk werden uitgevoerd, zoals Vera Brittains feministische klassieker Testament van de jeugd, maar meestal is Hans Kloos de enige vertalersnaam op de titelpagina. Een enkele keer staat de selectie (van gedichten, essays) en het voor- of nawoord ook op mijn naam, zoals bij Tidholm en Student onder de wapenen van Donald Hankey. Dat laatste voorwoord opent zo: ‘De man die niet wist wat hij met zijn leven moest, eindigde midden in de Eerste Wereldoorlog als de auteur van een kersverse bestseller in een soldatengraf dat nooit werd teruggevonden’.
“Wat opvalt, is de onsentimentele droge, strakke en lenige stijl.”
De Standaard (Pieter Jacobs) over Student onder de wapenen
Geregeld kloppen collega’s, organisaties en uitgeverijen bij mij aan als er teksten opduiken die voor menig vertaler te buitenissig zijn. Zo vertaalde ik poëzie van William Morris die A.S. Byatt opnam in haar Pauw & Wijnrank, een hele reeks citaten, van Swift tot Larkin en van Blake tot Frost, die Siddharta Mukherjee door het alom geprezen Het gen strooide. BureauGrotesque – Een triest verhaal van Scarton uit Endeland (sic), een zogenaamd online citybook van Tim Etchells dat een aaneenrijging is van afwijkingen in zinsbouw, grammatica, spelling, register en stijl, lardeerde ik voor deBuren met soortgelijke strapatsen in het Nederlands.
Uitgeverij De Bezige Bij vroeg me voor de vertaling van In Parenthesis uit 1937, het herontdekte meesterwerk van David Jones over de Eerste Wereldoorlog, een boek dat bij allerlei genres wordt ingedeeld omdat ze er ook in voorkomen, soms door elkaar. Omdat Jones in Nederland en België nog vrijwel onbekend was, kreeg ik ook de opdracht een Nederlandse website rond de schrijver, het boek en de vertaling te maken. In het Nederlands is het boek Tussentijd gaan heten en de site ook.
“De zojuist verschenen knappe Nederlandse vertaling van de lyrische roman Tussentijd is een verheugend voorbeeld.”
de Volkskrant (Hans Bouman)
“Dat Hans Kloos erin geslaagd is het werk in swingend en indringend Nederlands te vertalen is niet minder dan een heroïsche prestatie, zeker omdat Jones vaak binnen één zin van stijlregister wisselt: verheven epiek, ambtelijk jargon, populaire liedjes en grove soldatentaal lopen voortdurend door elkaar. (…) Dit is een verpletterend boek, in een briljante vertaling.”
Piet Gerbrandy in de Nederlandse Boekengids
Een eigen idee was de vertaling van Robin Robertsons The Long Take. Ondanks tal van prijzen en nominaties voor het origineel, duurde het even voor er een Nederlandse uitgeverij was gevonden die het lef had deze roman in poëzievorm uit te geven. Maar toen Querido dat aandurfde, was het spel op de wagen. Literair tijdschrift Terras en kwaliteitsboekhandel Athenaeum publiceerden graag een voorpublicatie. Nog voor het boek in de winkels lag, verscheen er al een juichende recensie in Het Parool. En de enthousiaste reacties van pers en lezers bleven komen. Ook de jury van de Filter Vertaalprijs vond dat ze niet om de vertaling heen kon en nomineerde die voor de editie van 2020.
“Van bijna iedere pagina uit het boek zou ik wel een passage willen citeren, want wat schrijft Robertson mooi, en zo precies. (…) Zijn subtiele spel met klank, ritme, alliteratie en binnenrijm brengt een koortsachtige cadans teweeg, die dankzij de knappe vertaling van Hans Kloos in het Nederlands verrassend intact blijft.”
NRC (Shira Keller) over Hier maak ik mijn stad
“En het is pas écht toveren wat Hans Kloos heeft gedaan, want met Hier maak ik mijn stad heeft hij Robertsons aangrijpende roman-in-verzen getransformeerd tot een lang gedicht dat net zo goed in het Nederlands geschreven had kunnen zijn. (…) Eigenlijk zou iedereen deze briljante vertaling moeten lezen.”
juryrapport bij de nominatie voor de Filter Vertaalprijs 2020
Boekvertalingen van Hans Kloos zijn financieel ondersteund door onder meer het Svenska Institutet, Kulturrådet (Swedish Literature Exchange), de Wales Literature Exchange, het Publishing Scotland Translation Fund, Gone West (Reflections on the Great War) en het Nederlands Letterenfonds.
Hans Kloos is als vertaler en letterkundige aangesloten bij de Auteursbond en opgenomen in het vertalersregister van het Expertisecentrum Literair Vertalen.